၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲႀကီး က်င္းပခ်ိန္က မဲေပးရန္ အသက္ျပည့္မီျခင္း မရွိေသာ္လည္း လာမည့္ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ မဲေပးရန္ အသက္ျပည့္ေနၿပီျဖစ္သည့္ လူငယ္မ်ားကို ေရြးေကာက္ပြဲႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ဧရာ၀တီက စစ္တမ္းေကာက္ခ့ဲရာ အမ်ားစုက ထုိသုိ႔ ေျဖဆုိၾကျခင္း ျဖစ္သည္။
၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲဆုိင္ရာ လူငယ္သေဘာထား စစ္တမ္းေျဖဆုိၾကသူမ်ားတြင္ အသက္ ၁၈ ႏွစ္မွ ၂၉ ႏွစ္ၾကား လူငယ္မ်ားသာပါ၀င္ၿပီး တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသား ေက်ာင္းသူ ၁၀ ဦး၊ သတင္းမီဒီယာသမား ၇ ဦး၊ လူငယ္ေရွ႕ေန ၄ ဦး၊ အေျခခံ ပညာ အလယ္တန္းအဆင့္ အထိသာ ပညာသင္ၾကားခဲ့ၿပီး ႀကဳံရာက်ပန္းအလုပ္ လုပ္ကုိင္ေနသည့္ လူငယ္ ၇ ဦး၊ စစ္တကၠသိုလ္ေက်ာင္းဆင္း လူငယ္စစ္ဗိုလ္ ၁ ဦး အပါအ၀င္ အလႊာေပါင္းစုံမွ လူငယ္ စုစုေပါင္း ၆၀ နီးပါး ပါ၀င္သည္။
၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲသည္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ သက္တမ္း ရွည္ၾကာလာၿပီ ျဖစ္သည့္ ယူနီေဖာင္း၀တ္ စစ္ဗိုလ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စနစ္ကုိ တရား၀င္ အဆုံးသတ္ေပးမည့္ ေရြးေကာက္ပြဲဟု တခ်ဳိ႕က ယူဆၾကသည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း ထုိေရြးေကာက္ပဲြေၾကာင့္ ျပည္သူကို ကုိယ္စားျပဳေသာ ဒီမုိကေရစီအစိုးရ တရပ္ မေပၚေပါက္ႏုိင္ေၾကာင္း စစ္တမ္းတြင္ ပါ၀င္သည့္ လူငယ္ အမ်ားစုက သုံးသပ္သည္။
ျပည္ေထာင္စု ၾက့ံခုိင္ေရး ႏွင့္ ဖံြ႔ၿဖိဳးေရး အသင္း၊ ျမန္မာႏုိင္ငံ စစ္မႈထမ္းေဟာင္း အဖဲြ႔ စသည့္ အာဏာပုိင္တုိ႔ ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံေပးထားေသာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားက ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ အၿပဳိင္အဆုိင္ ပါ၀င္လာၾကဖြယ္ ရိွေသာေၾကာင့္ ျပည္သူကုိ အမွန္တကယ္ ကုိယ္စားျပဳေသာ ႏုိင္ငံေရးအဖဲြ႔မ်ား ေပၚထြက္ရန္ အခြင့္ အလမ္း နည္းပါးသည္ဟု လူငယ္မ်ားက ေျပာသည္။
“အစုိးရရဲ႕ ႀကံ႕ခုိင္ေရးအသင္းက ေရြးေကာက္ပြဲ မတုိင္မီ စည္းရုံးလႈပ္ရွားမႈေတြ အမ်ားႀကီး လုပ္လာတယ္။လမ္းခင္း၊ တံတားခင္းအလုပ္ေတြကအစ သာေရး၊ နာေရး အဆုံး ႀက႕ံခုိင္ေရး အလံေတြ တလူလူ လႊင့္ထူၿပီး စည္းရုံးေရး လုပ္တယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒ မထြက္ခင္ ႀကံ႕ခုိင္ေရးက မဲရဖို႕ စည္းရုံးမႈေတြကအေတာ္ ခရီးေရာက္ေနၿပီ” ဟု ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွ အသက္ ၂၅ ႏွစ္အရြယ္ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသား တဦးက ဆုိသည္။
၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္သုိ႕ ကူးေျပာင္းေရာက္ရွိေတာ့မည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း စစ္အစုိးရက ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒထုတ္ျပန္ျခင္း မရွိေသးေၾကာင္း၊ ထုတ္ျပန္ပါကလည္း ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ား အလြယ္ တကူ ဖြဲ႔စည္းႏုိင္ျခင္း မရွိေစရန္ ထိန္းခ်ဳပ္၊ ကန္႔သတ္၊ တင္းက်ပ္ေသာ နည္းဥပေဒ ႏွင့္ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ား ေသခ်ာေပါက္ ပါ၀င္ဖြယ္ ရွိေၾကာင္း ေရွ႕ေနလူငယ္မ်ားက ခန္႕မွန္းၾကသည္။
“ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကုိ စိတ္ႀကဳိက္ ေရးဆြဲအတည္ျပဳၿပီးၿပီ။ မၾကာမီထုတ္ျပန္မယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒမွာ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြ အလြယ္တကူဖြဲ႕လို႕မရေအာင္ တင္းက်ပ္တဲ့ နည္းဥပေဒ ေသခ်ာေပါက္ ပါလိမ့္မယ္။ ျပည္သူေတြ အတြက္ကေတာ့ 'မိေအး ႏွစ္ခါနာ' ေပါ့” ဟု ရန္ကုန္အေျခစုိက္ အလုုပ္သင္ ေရွ႕ေနလူငယ္တဦးက ေျပာသည္။
၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒတြင္ ႏုိင္ငံေတာ္သမၼတကို ျပည္သူလူထုက တုိက္ရုိက္ တင္ေျမွာက္မႈ မျပဳႏုိင္ျခင္း၊စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္က လက္နက္ကိုင္တပ္မ်ား၏ ဦးစီးခ်ဳပ္ျဖစ္ၿပီး ႏုိင္ငံေတာ္သမၼတထက္ အာဏာရွိေနျခင္း၊ စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္တြင္ တရား၀င္ အာဏာသိမ္းပုိင္ခြင့္ရွိျခင္း အပါအ၀င္ ဒီမိုကေရစီ စံ ႏွင့္ မကိုက္ညီသည့္ အခ်က္ မ်ားစြာ ေတြ႔ရသည့္ဟု လူငယ္ေရွ႕ေနမ်ားက ေထာက္ျပၾကသည္။ အေျခခံဥပေဒ၏ အဖြင့္ စာမ်က္ႏွာတြင္ပင္ လြဲမွားမႈမ်ားရွိေနသည္ဟု ဆုိသည္။
“အေျခခံဥပေဒမွာ 'ႏုိင္ငံေတာ္သည္ စည္းကမ္းျပည့္၀ေသာ ပါတီစုံ ဒီမုိကေရစီ စနစ္ကို က်င့္သုံးသည္' ဆုိၿပီး စဖြင့္တယ္။ ဒီမုိကေရစီမွာ စည္းကမ္း ျပည့္၀တဲ့ ဒီမုိကေရစီ၊ စည္းကမ္းမရွိတဲ့ ဒီမုိကေရစီ ဆိုတာမ်ဳိး မရွိပါဘူး” ဟု အမ်ဳိးသမီးလူငယ္ေရွ႕ေနတဦးက သုံးသပ္သည္။
“စည္းကမ္းျပည့္၀တဲ့ ဒီမုိကေရစီဆိုတဲ့ စကားရပ္ကိုက ဒီမိုကေရစီ သေဘာအရ မွန္ကန္မႈ မရွိဘူး၊ လြဲေနတယ္” ဟု သူက ဆက္ေျပာသည္။
ႏုိင္ငံေရးအေနအထားသည္ အက်ဥ္းအက်ပ္ထဲတြင္ ေရာက္ရွိေနေသာေၾကာင့္ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲသည္ သာလွ်င္ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရး ထြက္ေပါက္ ျဖစ္သည္ဟု ျပည္တြင္းပညာရွင္ တခ်ဳိ႕ ဦးစီး ဖြင့္လွစ္သည့္ Myanmar Egress အဖဲြ႔၏ စြမ္းရည္ျမွင့္တင္ေရး သင္တန္းတခုရိွ လူငယ္တခ်ဳိ႕က ဆုိသည္။
“စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကေန အရပ္သား အုပ္ခ်ဳပ္ေရးျဖစ္ေအာင္ ညင္ညင္သာသာ ကူးေျပာင္းခ်င္တဲ့ တပ္မေတာ္ အစုိးရကို အားလုံးက သေဘာထား ႀကီးႀကီး ကူညီရမယ္။ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲကသာ ဒီမုိကေရစီစနစ္သစ္ဆီ ေသြးေခ်ာင္းမစီးဘဲ သြားဖို႕ ဦးဆုံး ေျခလွမ္းပဲ” ဟု Myanmar Egress သင္တန္းမွ လူငယ္တဦးက ေျပာသည္။
Myanmar Egress သင္တန္းသား လူငယ္ တခ်ဳိ႕က ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲ ျဖစ္ေျမာက္ေရးကုိ ေထာက္ခံေသာ္လည္း ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ မဲေပးလုိစိတ္မရွိဟု ဆုိသည္။
စစ္တကၠသိုလ္ေက်ာင္းဆင္း အသက္ ၂၆ ႏွစ္အရြယ္ စစ္ဗုိလ္ လူငယ္တဦးကမူ ၂ဝ၁ဝ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲ ေၾကာင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စနစ္ ေျပာင္းလဲၿပီး ႏုိင္ငံ တုိးတက္လာမည္ဟု အခိုင္အမာယုံၾကည္ေၾကာင္း ရွင္းျပသည္။
“အေျပာင္းအလဲကုိ ျပည္သူေတြပဲ လုိခ်င္တာမဟုတ္ဘူး။ တပ္ထဲမွာလည္း အေျပာင္းအလဲကိုပဲ တမ္းတေနၾကတယ္။ က်ေနာ္တုိ႕လို အရာရွိငယ္ေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားလည္း ၂၀၁၀ မွာ ျဖစ္လာမယ့္ ေျပာင္းလဲမႈေတြကို ေမွ်ာ္ၾကတယ္” ဟု စစ္ဗုိလ္လူငယ္က ေျပာသည္။
၂ဝ၁ဝျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲသည္ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ပါတီစုံအေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ဆႏၵမဲေပးခြင့္ မႀကဳံလုိက္ရေသာ လူငယ္မ်ားအတြက္ ပထမဦးဆုံးေသာ၊ စိတ္လႈပ္ရွားဖြယ္ရာမ်ားျဖင့္ ျပည့္ႏွက္ေနေသာ ေရြးေကာက္ပြဲ အေတြ႔အႀကဳံ ျဖစ္လိမ့္မည္ဟု လူငယ္မ်ားက ဆုိသည္။
“၂၀၁၀ ကုိ လူငယ္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက စိတ္လႈပ္ရွားစြာနဲ႔ ေစာင့္ေနတယ္။ ႏုိင္ငံရဲ႕ အနာဂတ္မွာ လူငယ္ေတြ ဘယ္ေလာက္ထိ ပါ၀င္ခြင့္ရမလဲ ဆိုတာက စိတ္၀င္စားဖို႔ အေကာင္းဆုံးပဲ” ဟု KMD ကြန္ပ်ဴတာကုမၸဏီတြင္ IT ပညာရွင္အျဖစ္ အလုပ္ လုပ္ကုိင္ေနသူ လူငယ္တဦးက ေျပာသည္။
ေက်ာင္းပညာေရး ဆုံးခန္းတုိင္ျခင္း မရိွသည့္ လက္လုပ္ လက္စား လူငယ္တခ်ဳိ႕ ကမူ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွ စား၀တ္ေနေရး ႏွင့္ စီးပြားေရး ေျပလည္ေစရန္ ဖန္တီးႏုိင္သည့္ အစုိးရတရပ္ ေပၚေပါက္ေစလိုသည္ဟု ေျပာၾကသည္။
“ေခ်ာင္ေခ်ာင္လည္လည္နဲ႕ မိသားစုေတြ ၀၀လင္လင္ စားႏုိင္၊ ေနႏုိင္ဖို႕အေရးႀကီးတယ္။ အဲဒီလို ဖန္တီးႏုိင္မယ့္သူမ်ဳိးကုိ မဲေပးမယ္” ဟု ၁၀ တန္းအထိ ပညာသင္ၾကားခဲ့သည့္ စက္ရုံအလုပ္သမား လူငယ္တဦးက ဆိုသည္။
လြတ္လပ္ ပြင့္လင္း တရားမွ်တေသာ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲကို က်င္းပေပးမည္ဟု အစုိးရက ကတိ ေပးထားေသာ္လည္း ယခုအခ်ိန္အထိ လြတ္လပ္စြာ ေရးသားေဖာ္ျပခြင့္ မျပဳေသးေပ။ ထုိ႔အျပင္ စစ္အစုိးရက ႏုိင္ငံေရးသတင္းေရးသားမႈမ်ား ကုိ ပုိမုိ တင္းက်ပ္လာေသာေၾကာင့္ သတင္းသမားမ်ား အခက္ႀကဳံေနရသည္။
“ခုခ်ိန္ထိေရြးေကာက္ပြဲနဲ႕ ပတ္သက္လို႕ သတင္း လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေဖာ္ျပခြင့္ မရွိေသးတဲ့အျပင္ စာေပစိစစ္ေရးက ႏုိင္ငံေရး၊ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႕ သက္ဆုိင္တဲ့ သတင္းေတြကို တင္းတင္းက်ပ္က်ပ္ ပိုၿပီး ပိတ္ပင္တယ္” ဟု ရန္ကုန္ပုဂၢလိက သတင္းမီဒီယာတခုမွ အသက္ ၂၇ ႏွစ္အရြယ္ အမႈေဆာင္ အယ္ဒီတာ တဦးက ေျပာသည္။
ဒီမုိကေရစီစနစ္၏ အေျခခံအုတ္ျမစ္ျဖစ္ေသာ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေရးသားခြင့္ ယခုအခ်ိန္အထိ မရရွိပါက ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ လြတ္လပ္စြာ မဲေပးခြင့္ မရွိႏုိင္သည့္အျပင္ တရားမွ်တေသာ ေရြးေကာက္ပြဲလည္း မျဖစ္ႏုိင္ေၾကာင္း သတင္းသမားလူငယ္မ်ားက ဆိုသည္။
“တုိင္းျပည္နားမ်က္စိလို႕ တင္စားတဲ့ သတင္းသမားေတြေတာင္ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေရးသား ထုတ္ေဖာ္ခြင့္ မရရင္ သာမန္ျပည္သူေတြအေနနဲ႕ ပါတီေတြကုိ မဲေပးဖို႕ ခက္လိမ့္မယ္။ စာေပစိစစ္ေရးက ခုအခ်ိန္ထိ ရွိေနဆဲဆုိေတာ့ ၂၀၁၀ မွာ သတင္း လြတ္လပ္ခြင့္ရဖို႕ သိပ္မျမင္ဘူး” ဟု သတင္းေထာက္တဦးက ဆုိသည္။
အာဏာပုိင္တုိ႔သည္ လူေပါင္းတသိန္းေက်ာ္ ေသဆုံးခဲ့ေသာ နာဂစ္ဆုိင္ကလုန္းမုန္တုိင္း ျမန္မာႏုိင္ငံသို႕ ၀င္ေရာက္တုိက္ခတ္သည့္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ေမလတြင္ ၄င္းတုိ႕စိတ္ႀကဳိက္ ေရးဆြဲထားေသာ အေျခခံ ဥပေဒႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး လူထု ဆႏၵခံယူပဲြကုိ ျပဳလုပ္ခ့ဲသည္။
ထုိ႔ေနာက္ အေျခခံဥပေဒကုိ ေထာက္ခံမဲ ၉၂ ရာခုိင္ႏႈန္းေက်ာ္ ရရွိသည္ဟု ဆိုကာ အတည္ျပဳေၾကာင္း ေၾကညာခ့ဲသည္။
ေအာင္သက္ဝိုင္း
ယခု ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီး တင္ေအာင္ျမင့္ဦး၏ သတင္းႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး စစ္အစုိးရ၏ မီဒီယာမ်ားတြင္ ေဖာ္ျပျခင္းကို မေတြ႕ရွိရေပ။
ႏုိင္ငံေရး အေျခခံေသာ ေက်ာင္းသား ဆႏၵျပမႈမ်ား မေပၚေပါက္ ေစရန္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ရဲတပ္ဖြဲ႔၊ သတင္း တပ္ဖြဲ႔၀င္မ်ားက ေစာင့္ၾကည့္ ေနၾကေၾကာင္း အေနာက္ပုိင္း တကၠသိုလ္ ဆရာ၊ ဆရာမ တခ်ဳိ႕က ေျပာသည္။